Salix, beter bekend als wilg, is erg populair om zijn bloeivorm: de katjes. Deze zachte wilgenkatjes trekken hommels en bijen aan en zijn een mooie aanwinst voor je tuin of buitenruimte. Want hoewel je salix, zoals de treurwilg en knotwilg, vooral veel in parken ziet, kun je in de tuin ook genieten van één van de kleinere wilgensoorten. 

Mini wilg op het balkon, terras of de tuin

Er zijn dus ook kleine soorten die voor tuinen geschikt zijn. Je kunt tegenwoordig zelfs op het balkon of terras genieten van je eigen miniwilg in een pot of kuip. Hierbij wordt een salixstruik geënt (een methode om een deel van een plant op een andere plant te ‘plakken’, de plantdelen groeien daarna door als één plant) op een hoog stammetje. Doordat de kwekers de juiste soorten met elkaar combineerden, geniet jij thuis van een mini salix die niet te groot wordt. Naast bomen zijn er hoge en lage heesters en zelfs kruipende bodembedekkers.

Hoe kies je een salix uit in het tuincentrum? 

  • Lees goed op het plantenlabel of de boom bij jouw buitenruimte past. Wordt de salix niet te groot of te breed?
  • Let er in de winkel op dat jouw mini salix er goed verzorgd uitziet.
  • Kijk naar het entpunt op de stam: zit het tweede deel er recht en stevig op?
  • En let op dat de plant er niet droog uitziet.

 

salix wilg miniwilgen op terras of balkon tuin

Verzorging salix in de tuin

  • Standplaats: De (mini)wilg kan zowel op een plek in de volle zon als in de schaduw.
  • Waterbehoefte: Houd de (pot)aarde altijd licht vochtig. Wilgen groeien normaal aan oevers. Geef jouw wilg dus voldoende water, zeker bij een salix in pot.
  • Snoeien: Snoei de wilg na de bloei van de wilgenkastjes.

Snoei van de salix

In maart, april (soms pas mei-juni) is het tijd om de katjeswilg te snoeien:

  • Snoei de salix na de bloei van de katjes.
  • Snoei de takken kort en dicht bij de stam af.
  • Er blijft nu alleen nog een stukje oude tak over.
  • Volgend jaar bloeit de katjeswilg weer op de nieuw gevormde takken.

Katjeswilg snoeien – Bekijk de video

Saliaceae – wilgenfamilie

In Nederland is de wilg één van de meest voorkomende boomsoorten. Wilgen en populieren horen tot dezelfde familie, de saliaceae. Ze lijken ook op elkaar. Beide hebben enkelvoudig blad en eenslachtige bloemen, de katjes. Beide houden van lage, vochtige gronden. De meeste soorten komen in het wild voor, behalve de treurwilg die meestal in parken aangeplant wordt. Wilgen houden van een zonnige plek. Alle wilgen zijn gemakkelijk te stekken. Uit palen van wilgenhout kunnen na enkele jaren aanzienlijke bomen worden. Alle boomvormen kunnen geknot worden.
Wilgenkatjes - close up

Plantkundige kenmerken

  • Wilgen zijn tweehuizig, dat wil zeggen dat er mannelijke en vrouwelijke katjes zitten aan verschillende bomen.
  • Wilgen vinden we zowel als boom, maar ook als struik.
  • Het blad van de meeste wilgen is lancetvormig en een beetje gezaagd.
  • Behalve bij de laurierwilg verschijnen de katjes in het voorjaar eerder dan de bladeren en zijn zeer geliefd bij bijen en hommels.
  • Schietwilg en kraakwilg zijn in Nederland zeer algemeen en worden meestal geknot omdat oudere takken gemakkelijk breken. Ze zijn te vinden in ooibossen oftewel wilgenvloedbossen langs rivieren en beken.
Lees meer  Hibiscus

Herkomst en naam

De 400 à 500 wilgensoorten die we kennen, komen op alle continenten behalve Australië voor. De meeste wilgen vindt je echter op het noordelijke halfrond.

Het woord wilg is afgeleid van het Angelsaksische welig wat te maken heeft met buigzaamheid. Anderen beweren dat wilg en weide van het oud-Hoogduitse wida of het Latijnse vieo =”vlechtwerk” afstammen. Andere Nederlandse namen voor de wilg zijn: sappeipenholt, warf, wedele, wie en fluitjeshijt (fluitjeshout).

Soorten

  • De schietwilg Salix alba kan ongeknot 28 meter hoog worden. De katjes zijn vrij dun, langwerpig, geelgroen in bloei en gesteeld. De onderzijde van het blad is zilverig behaard. De naam heeft te maken met de grote productie van jong schot. De treurwilg is een variëteit van de schietwilg. Zijn takken zijn minder bros en buigen mee met de wind.
  • De kraakwilg Salix fragilis – heeft takken die weinig buigzaam zijn en bij het afbreken een kraakgeluid maken. Het is een forse boom met een open kroon. De katjes zijn ovaalvormig met een spits puntje. Omdat hij later bloeit dan de andere wilgen, wordt hij tot de zomerwilgen gerekend.
  • De grauwe wilg Salix cinerea – valt op door de grijsgroene kleur van het loof. De onderkant van de bladeren is blauwgroen, bezet met viltige haren. De katjes zijn vóór de bloei vaak lakrood.
  • De grijze wilg Salix eleagnos – kan ongeknot 20 meter hoog worden. Hij is ook als grote struik te vinden. De bladeren zijn zeer smal en lang. Hun onderzijde is witviltig behaard. De katjes zijn tot 5 cm lang, slank en een beetje gebogen.
  • De katwilg Salix viminalis – heeft bijzonder buigzame twijgen. De katjes zijn opvallend helder zilverwit en staan prachtig in de vaas. De bladeren zijn lang en smal en aan de rand gekroesd. De takken van de katwilgen worden om de 3 jaar gekapt, als bonenstaken verkocht, gebruikt voor het vlechten van manden of het vervaardigen van zinkstukken bij de aanleg van dijken. De katwilg groeit per jaar ca. 2 m.
  • De kruipwilg Salix repens – is een struik. Hij wordt zelden hoger dan 1 m en komt voor op heidevelden en zandverstuivingen om daar verdere verstuiving tegen te gaan.
  • De water- of boswilg Salix caprea –  komt meestal voor als struik. De Latijnse naam betekent wilg die door geiten wordt gegeten. Typerend zijn de grote, ronde of ellipsvormige bladeren, die aan de onderzijde grauwwit behaard zijn. De katjes zijn voor de bloei bedekt met een zilverig zijden vachtje.
  • De bittere wilg Salix purpurea –  heeft dunne, stijve takken. Zij is een brede heester of kleine boom. Haar twijgen zijn roodbruin, de katjes geel en een beetje roodachtig.
  • De laurierwilg Salix pentandra –  kan 15 m hoog worden. De twijgen zijn sterk glanzend en roodbruin. Bijzonder is dat de langwerpige katjes pas na het uitlopen van de bladeren verschijnen.
Lees meer  Tuinhortensia

wilg, salix, bij

Soorten voor de tuin

Geschikt voor de tuin zijn de kronkelwilg Salix matsudama ‘Tortuosa’ en de kleine treuwilg Salix pendula.

Voor de heidetuin zijn aan te bevelen de Salix helvetica50 cm hoog en Salixlanata. Salix helveticais inheems in de Alpen en de Hoge Tatra. De katjes verschijnen ongeveer gelijktijdig met het blad en zijn roodachtig. Salix lanatakomt uit het noordelijke Euraziatisch gebied en heeft mooi zilvergrijs blad.

Gebruik

De wilg werd al eeuwenlang gebruikt voor het vervaardigen van erfafscheidingen, hek – en vlechtwerk, het maken van kisten, houtwol, houtskool en cricketbats. Eskimo’s gebruikten voor het geraamte van hun kajaks wilgenhout. Een omheining van wilgentakken noemde men luik, de loke of heimluik. Tegenwoordig worden wilgentenen wel eens langs een metalen constructie gevlochten als geluidsscherm. In combinatie met leem werden wilgentakken gebruikt bij de bouw van vakwerkhuizen. In de Voerstreek België kan men dit nog zien. Wilgenrijshout wordt tegenwoordig ook tussen palen gevlochten voor het aanleggen van milieuvriendelijke oevers.

Wist je dat:

Klompendragers beweren dat klompen, die van wilgenhout vervaardigd zijn, een betere kwaliteit leveren dan die van populierenhout. Ze zouden beter tegen water kunnen en meer warmte geven.

Wilgenhout is ook zeer geschikt voor houten stelen van gereedschappen. Het looizuur van de bitterwilgwerd gebruikt om leer te looien.

Wilgenbast gebruikte men vroeger tegen reumatiek en jicht. Door op een stukje bast te kauwen, kun je pijn verlichten. Daarin zit namelijk salicine, hoofdbestanddeel van aspirine.

Volksgebruik en mythologie

  • De wilg is symbool van vruchtbaarheid door zijn welige groei, maar ook van ongelukkige liefde, dood en het dodenrijk treurwilg. De Germaanse god Vidharrwoonde in een wilgenbosje.
  • Bij de Kelten is de Wilg gewijd aan de godin Cerridwen.
  • Bij de Grieken staat de wilg in verband met de watermagie van de godin Helige. Helicon was de rivier die rond deGriekse bergParnassuskronkelde en was gewijd aan de muzen. Zeus en Hera zouden onder een wilg geboren zijn.
  • De zevende dag van het Joods loofhuttenfeest heet Wilgendagen in Rusland heet Palmzondag wilgenzondag.
  • In de Bijbel is de wilg een treurboom. Judashing zich op in een wilg en Jezus zou geslagen zijn met wilgenroeden.
  • Heksen en spoken zouden in wilgen wonen. Honingzwammen die op het verrotte hout van oude, geknotte wilgen groeien, lichten op in het donker zodat deze spookachtig lijken.
  • Volkswijsheid: door wilgenbladeren in het eerste badwater van de baby te doen, wordt het kind beschermd tegen ziektes. Zweedse vrouwen plukken op 1 mei wilgentakken die ze in de stal ophangen om het vee te beschermen.